Johan Turi

Johan Turis lea niehku almmuhit girjji mas muitaluvvo sámiid eallinvuogis. Ovddit čuohtejagi álggus atne sápmelaččaid stuorra servodatváttisvuohtan, ja son háliidage čilget eiseválddiide sápmelaččaid eallinvuogi, ja nu maid váikkuhit dasa ahte eiseválddit rievdadivčče oainnu sápmelaččaid ektui. Muhtin togamátkkis deaivvada son Gironlaš fitnodathoavddain Hjalmar Lundbohmain. Seamma mátkkis deaivvada maid dáiddáriin ja antropologain Emilie Demantain. Sáhttiba go soai veahkehit Turi ollašuhttit niegus!

Johan Turi lea čájálmas dan birra movt girji šaddá, lea čájálmas nieguid, fillehusa, eahpádusa, doalvvuheami ja gáhtama birra.

Johan Turi (1854-1936) lei Guovdageaidnulaš boazosápmelaš, ja atno lea vuosttaš sámi girječállin. 1870 jagiin jođii son ealuin ja bearrašiinnis Ruoŧabeallái, Čohkkirassii. Son lei maid earenoamáš searas gumpegoddi. 1910is almmuhuvvui su vuosttaš girji; Muitalus sámiid birra. Teavstta ja govaid bokte muitaluvvo girjjis sámi boazosápmelaččaid eallima ja árbevieruid birra.

Girji lea jorgaluvvon sihke ruoŧa-, eŋgelas-, duiska-, ungáralaš-, japana-, italialaš- ja suomagillii.

Čállit: Harald Gaski ja Gunnar Gjengset
Teakstaheiveheaddjit: Frank Jørstad ja Kristian Lykkeslet Strømskag
Bagadalli: Frank Jørstad
Šuokŋadahkki: Johan Eriksson Degerlund
Lávde- ja bivttashábmejeaddji: Even Børsum
Čuovgahábmejeaddji: Øystein Heitmann
Neavttárat: Iŋgor Ántte Áilu Gaup, Egil Keskitalo, Inga Marja Sarre
---------------------
“Johan Turi” ei forteljing om korleis eit møte kan endre eit liv, og ei bok kan endre synet på eit heilt folk.
Johan Turi har ein draum om å gi ut ei bok som forklarte samanes liv, han ønskte å gi myndigheitene kunnskap om deira levesett, og på den måten påverke styresmaktene til å endre sitt syn på samanes livsførsel.
På ei togreise gjennom Skandinavia møter han konsernsjef Hjalmar Lundbohm frå Kiruna. På den same reisa dukker den danske kunstnaren og antropologen Emilie Demant opp. Kan Lundbohm og Demant hjelpe Turi med å oppfylle sin draum?

“Johan Turi» er ei framsyning om korleis ei bok blei til, om draumar, freistingar, tvil, forføring og anger.

Forfattere: Harald Gaski og Gunnar Gjengset. Bearbeidet av Frank Jørstad og Kristian Lykkeslet Strømskag.


Johan Turi (1854-1936) var ein reindriftssame frå Kautokeino, og blir rekna som den første samiske forfattaren. Han valde å flytte til Kiruna-traktene i Sverige med reinflokkane og familien sin i 1870-åra. Her blei han også kjend som ein dyktig ulvejegar. I 1910 gav han ut den første boka skrive på samisk; Muitalus sámiid birra – En bog om lappernes liv. Gjennom tekst og illustrasjonar skildrar boka reindriftsamars liv og tradisjonar på byrjinga av 1900-talet. Boka blei sidan omsett til svensk, engelsk, tysk, ungarsk, japansk, italiensk og finsk.


Skodespelarar: Iŋgor Ántte Áilu Gaup, Egil Keskitalo, Inga Márjá Sarre


Scenespråk: Nordsamisk
Framsyninga blir teksta til nynorsk